Bu çalışmada i’caz sözcüğünün lugat anlamı, “Kur’ân’ın i’cazı” ifadesinden neyin kast edildiği, bu çerçevede yapılan çalışmaların doğuşu, kat ettiği aşamaları ve alan-da söz sahibi olan Sekkâkî ve “Miftahu’l-Ulûm” adlı eseri ele alınmıştır. Kur’ân’ın i’cazına dair ilmî faaliyetlerin başlamasına neden olan faktörleri ve bu alanda öne çıkmış şahsiyetlerin telif ettikleri eserler hakkında bilgi verilmiş, örneklerle konuya yaklaşımları ortaya konmaya çalışılmıştır. Özellikle bu çalışmaların zirve aşaması sayılan ve VI. Asrın sonundan VII. Asrın ilk çeyreğine kadar devam eden döne-me damgasını vuran ve alan çalışması konusunda sonradan gelenlere referans olan Sekkâkî’nin hayatı ve “Miftahu’l-‘Ulûm” adlı eseri konu bağlamında ana hatlarıyla incelemeye tabi tutulmuştur. Bu eserin belagat ilmine dair genel yaklaşımı örnekle-riyle ele alınmış, Kur’ân’ın i’cazına yönelik temel konulara işaret ettiği saptanmıştır. Yanı sıra eserin kendinden sonra telif edilen eserlere de kaynak olma özelliği orta-ya konulmaya çalışılmıştır. Bu eser üzerine yazılan şerh ve haşiyeler eserin kaynak eser olma özelliğini teyit etmektedir. Sekkâkî’nin bu eserinde ortaya koyduğu bütün olumlu yaklaşımlara rağmen, belagatle ilgili ortaya koyduğu katı kurallar nedeniyle belagat ilminin özünü oluşturan kişisel hazzı ortadan kaldırdığı eleştirisine maruz kaldığı saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Kur’ân, i’caz, fesahat, belagat, mecaz.

K7AÜİFD | 2016/1 | CİLT: 3 | SAYI: 4100SECIENCES’ ABOUT INIMITABILITY OF THE QOR’AN AND SAKKAKI’S “MİFTAHU’L-ULÛM” ANALYSISAbstract: This study handles how Qor’an’s laconic” should be understood and it enlightens adors and Islamic study and its stages, also it deals with Sekkâkî who is interested in Islamic science and his book “Miftau’l Ulum”. The study also discusses activities which triggers scientific output about Qoran’s laconic and it mentions about impor-tant people in this field. However it informes us about their books for this science, also it clarifies their approaches with too many example. Life of Sekkâkî and his work “ Miftahu’l Ulum” which are crucial from VI. century to VII. are analyzed de-eply. General approach of the work about the rhetoric with examples, it was deter-mined that it points out basic issues about Qor’an’s laconic. Apart from this, it was put forward that the work as characteristics of being resource to the works which were compiled later. Elucidations and annotations written about this work confirm that this work is a reference work. In spite of all the positive approaches of Sekkaki put forward in this work, he was criticized to remove the personal pleasure which forms the essence of rhetoric due to strict rules he put forward about rhetoric.Keywords:Qor’an, laconic, fluency, rhetoric, metaphor.Girişİnsanı yaratan yüce Allah, şefkat ve merhameti gereği onu kendi haline bırakmamış, ona yol göstermek üzere vahiy ile destekle-diği peygamberler göndermiştir. Muhammed (a.s),peygamberler silsilesinin son halkası ona gönderilen Kur’ân’ı Kerim de vahiy geleneğinin son örneğidir. Bu bağlamda Kur’ân’ın kendine has özellikleri vardır. Beşer kelamında bulunması mümkün olmayan bu özelliklere i’câzu’l- Kur’ân de-nir. Kur’ân’ın i’cazı, İslam tarihi boyunca ulemanın dikkatini çekmiş ve bu çerçevede önemli çabalar sarf edilmiştir. Bu çabaların sonucunda, retorik/İlmu’l-Belaga adıyla sistematik bilgi kuramı ortaya çıkmıştır. Kur’ân’ın nü-zulü döneminde, Arapların ümmi bir toplum oldukları bilinmektedir. Fa-kat bu, onların söz sanatında geride kaldıkları anlamına gelmiyor. Bilakis bu durum, onların sözlü edebiyata yoğunlaşmalarına vesile olmuştur. Ya-zılı edebiyatta bir takım yazı ve işaretler yerine, Araplar kelimelerin dizili-şiyle istenilen manayı ifade etmişlerdir. Bu çerçevede, Arap yarımadasında çarşılarda yarışmalar düzenleniyordu. Ukâze, Mecenne ve Zul-Mecaz gibi çarşılarda iki tür ticaret yapılıyordu:11- Bedenin gıdası olan maddi ticaret2- Ruhun gıdası konumunda olan, sözlü edebiyatı oluşturan şiir ve nesir yarışmaları düzenleniyordu.1Ömerî,Ahmed Cemâl, el-Mebâhisu’l-belâgıyye fi dev’i kadiyyeti’l- i‘câzi’l-Kurâ’nî, Mektebetu’l-Hancî, Kahire, 1410/1990, s. 16.